Στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης η ρατσιστική βία με τη μορφή της λεκτικής βίας, ή του γράφιτι ή της παρενόχλησης ή του βανδαλισμού ή της σωματικής βίας ή ακόμα και του φόνου, παραμένει κοινή και επίμονη. Αυτό επίσης αντικατοπτρίζεται στην εκπαίδευση όπου η βία στην τάξη είναι ένα φλέγον θέμα ειδικά σε περιοχές όπου η πλειονότητα και η μειονότητα κοινωνικών ομάδων συνυπάρχουν. Οι υπάρχουσες παρεμβάσεις αντιμετώπισης του ρατσισμού στα σχολεία βασίζονται στην τιμωρία, η οποία αποδεικνύεται αναποτελεσματική για τους λόγους που ακολουθούν και σύμφωνα με την επιστημονική βιβλιογραφία της Πειραματικής και Εφαρμοσμένης Ανάλυσης Συμπεριφοράς.

1.Όταν εφαρμόζονται προγράμματα παρέμβασης συνήθως η ρατσιστική συμπεριφορά έχει ήδη διαμορφωθεί και εκδηλώνεται σε προβληματική συχνότητα.

2.Τα μέτρα που λαμβάνονται ενάντια στη ρατσιστική βία -φυσική ή λεκτική – δεν είναι συστηματοποιημένα βάσει κάποιου δοκιμασμένου πρωτοκόλλου που βασίζεται σε επιστημονικές αρχές της συμπεριφοράς. Είναι «κόλπα» τα οποία εφαρμόζονται τυχαία επειδή πιστεύουμε ότι είναι λογικό να δουλεύουν ή επειδή έχουν δουλέψει σε άλλες περιπτώσεις ανεπιθύμητων συμπεριφορών. Η χρησιμότητα της ανάλυσης της συμπεριφοράς στο να ξεπεραστούν αυτά τα μειονεκτήματα είναι το γεγονός ότι όλα τα είδη της συμπεριφοράς μπορούν να εξηγηθούν, ερευνηθούν, προβλεφθούν και να αλλάξουν βάσει των ίδιων αρχών.

3.Έρευνες στο πλαίσιο της επιστήμης της ανάλυσης της συμπεριφοράς καταδεικνύουν ότι η τιμωρία είναι μερικώς η αιτία του ρατσισμού και μπορεί να τον κλιμακώσει. Η προσέγγισή μας βασίζεται στη διαμόρφωση επιθυμητών συμπεριφορών, εφαρμόζοντας τεχνικές οι οποίες βασίζονται στην αρχή της ενίσχυσης.

Σύμφωνα με το FRA (2019), παρά το γεγονός ότι ένας αριθμός θεσμικών οργάνων προσφέρουν προστασία ενάντια στο ρατσισμό και τις σχετικές μορφές μη ανοχής της διαφορετικότητας, εθνικές και θρησκευτικές μειονότητες, σε όλη την Ευρώπη συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν ρατσισμό, διακρίσεις, λεκτική και σωματική βία και αποκλεισμό.

Ο ρατσισμός πυροδοτεί τον κοινωνικό αποκλεισμό καθώς δημιουργεί διαίρεση ανάμεσα στις κοινωνικές ομάδες, προωθώντας τη μη ανοχή της διαφορετικότητας, την έλλειψη κατανόησης και το μίσος. Οι εκπαιδευτικοί έρχονται αντιμέτωποι με το ρατσισμό στις σχολικές τάξεις, χωρίς να κατέχουν την απαιτούμενη εμπειρία και εξειδίκευση για να χειριστούν τέτοια περιστατικά αποτελεσματικά.

Σε σχέση με τα παραπάνω, το προτεινόμενο πρόγραμμα:

1.Προωθεί την κοινωνική ένταξη, καθώς αντιμετωπίζει την πρόκληση του ρατσισμού στα σχολεία μέσω ενός ενσωματωμένου τρόπου εμπλέκοντας τους κύριους συμμετέχοντες της σχολικής κοινότητας, ειδικά τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές και τους γονείς τους. Με αυτό τον τρόπο, προσπαθεί να αντιμετωπίσει την έλλειψη κοινών αρχών αποδοχής, ανθρώπινης αξιοπρέπειας και ανθρώπινων δικαιωμάτων, της ελευθερίας, της Δημοκρατίας, της ισότητας και των κανόνων δικαίου της Ευρωπαϊκής ΄Ένωσης. Προωθώντας αυτές τις αρχές μέσα στις σχολικές κοινότητες και τις τοπικές κοινωνίες, αποσκοπεί στο να προωθήσει την κοινωνική ένταξη ενώ καταπολεμάτη διάκριση των Ρομά και των μεταναστών/προσφύγων.

Ειδικότερα, αποσκοπεί στο να βελτιώσει τη γνώση των παιδιών στο σχολείο που σχετίζεται με τη συμπεριφορά και τη λειτουργία της εστιάζοντας στη ρατσιστική συμπεριφορά. Η ρατσιστική βία είναι μια άμυνα απέναντι σε κάποια απειλή – η επίθεση είναι στην πραγματικότητα μορφή άμυνας έναντι της κοινωνικής τιμωρίας. Όλα τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να καταλαβαίνουν τις αιτίες των συναισθημάτων τους και των δράσεών τους για να αποφύγουν να εκδηλώσουν ρατσιστική συμπεριφορά ή να την αντιμετωπίσουν όταν εκδηλώνεται εναντίον τους. «Θύματα» και «θύτες» έχουν το δικαίωμα να ζήσουν μαζί χωρίς αλληλοεπιθέσεις.

Αυτό μπορεί να γίνει εφικτό με τη γνώση και την κατανόηση των αιτιών της συμπεριφοράς τους γιατί οι άνθρωποι δεν φοβούνται αυτά που ξέρουν. Για να προωθήσουμε την κοινωνική ένταξη μέσω της ενσωμάτωσης, το πρόγραμμα αποσκοπεί επίσης στο να βελτιώσει την κατανόησηκαι των γονέων όσον αφορά στις βασικές αρχές της συμπεριφοράς για την ενίσχυση της συνεργασίας και της αλληλεγγύης έτσι ώστε να μειωθεί η ρατσιστική και λεκτική βία σχετικά με τις διαφορές.

2.Υποστηρίζει εκπαιδευτικούς για να τους βοηθήσει να έχουν πρόσβαση στα ερευνητικά αποτελέσματα της Ανάλυσης Συμπεριφοράς μέσω ενός εύκολου και πρακτικού τρόπου, ο οποίος μπορεί να είναι ωφέλιμος στην καθημερινή πρακτική. Δίνοντάς τους πρόσβαση σε ένα πλαίσιο Ανάλυσης Συμπεριφοράς, τοποθετώντας τους σε ένα διαπολιτισμικό παιδαγωγικό πλαίσιο, θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την πολιτισμική και γλωσσική διαφορετικότητα στην τάξη μέσω ενός αποτελεσματικού τρόπου. Ειδικότερα, το πρόγραμμα αποσκοπεί να βελτιώσει τις δεξιότητες των δασκάλων στο να ανιχνεύουν και να διαχειρίζονται τους παράγοντες κινδύνου της σχολικής ρατσιστικής και λεκτικής βίας, βελτιώνοντας τη συνεργασία στην τάξη καθώς και με τους γονείς ή εξωτερικούς φροντιστές.

3.Ενδυναμώνει το προφίλ των δασκάλων, ενισχύοντας την επαγγελματική ανάπτυξη μέσω της εκπαίδευσης στην κατανόηση της Ανάλυσης Συμπεριφοράς και τις σχετικές αρχές. Παρά το γεγονός ότι αυτοί οι δάσκαλοι είναι οι «αρχιτέκτονες» στη διαμόρφωση της ταυτότητας των μαθητών, οι δημόσιες εκπαιδευτικές αρχές δεν εστιάζουν στην εκπαίδευσή τους, την πρόβλεψη εργαλείων και πηγών για να αντιμετωπίσουν σύγχρονα θέματα στην τάξη λόγω της έλλειψης πλάνων δράσης και οικονομικών πόρων.

Το προτεινόμενο πρόγραμμα τοποθετεί τους εκπαιδευτικούς στο κέντρο του, υπολογίζοντας τους ως κύριους παράγοντες στην αντιμετώπιση του ρατσισμού στην τάξη λόγω των μακροπρόθεσμων επιδράσεων που μπορεί να έχουν οι δράσεις τους στην ταυτότητα και τη συμπεριφορά των μαθητών. Έτσι αποσκοπεί να παρέχει στους δασκάλους ποιοτικό εκπαιδευτικό περιεχόμενο και καινοτόμο διδακτικά υλικό για να διδάξουν τις αρχές της συμπεριφοράς αποτελεσματικά ως ένα ανεξάρτητο σχολικό αντικείμενο.

Το προτεινόμενο σχολικό αντικείμενο θα περιέχει τεκμηριωμένη γνώση σχετικά με διαφορετικού τύπου συμπεριφορές σε σχέση με τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τις δράσεις ,την τιμωρία, τη δραπέτευση, την αποφυγή, την επίθεση ,τον αυτοέλεγχο, τη διάκριση και τις αιτίες τους, τοποθετώντας τεςπάντα μέσα στο πλαίσιο του ρατσισμού.

4.Παρέχει υλικό για την εκπαίδευση των μαθητών και των γονέων κατάλληλο για κάθε ηλικία και μορφωτικό επίπεδο. Το υλικό θα αποτελείται από βίντεο με παιδιά και οι εκπαιδευτικοί θα λαμβάνουν συγκεκριμένη και ολοκληρωμένη επιμόρφωση έτσι ώστε να το αξιοποιούν και να διδάσκουν οι ίδιοι τους μαθητές τους και τους γονείς των μαθητών τους.